Ngày nay, câu chuyện “bác sĩ làm kinh doanh” đang dần trở thành một đề tài nóng hổi, thu hút nhiều ý kiến trái chiều. Có người cho rằng, bác sĩ chỉ nên chú tâm vào việc chữa bệnh, cứu người và không nên “dính dáng” đến kinh doanh. Nhưng cũng có không ít quan điểm ủng hộ, khẳng định bác sĩ hoàn toàn có quyền mưu cầu hạnh phúc và giàu có chính đáng, như bất kỳ ngành nghề nào khác. Bài viết này được lấy cảm hứng từ một cuộc tranh luận trên mạng xã hội xoay quanh vấn đề “bác sĩ làm kinh doanh” do Phạm Thành Long khởi xướng. Chúng ta sẽ cùng phân tích sâu hơn về lý do tại sao bác sĩ cũng nên học kinh doanh, đồng thời nêu bật lợi ích cho xã hội khi mô hình này được áp dụng rộng rãi.
1. Nghề bác sĩ cũng là một nghề: Quyền mưu cầu hạnh phúc và giàu có
Khi bàn về vấn đề “bác sĩ làm kinh doanh”, điều đầu tiên cần được nhấn mạnh là bác sĩ cũng là một nghề. Bác sĩ, luật sư, kỹ sư, hay thương nhân… tất cả đều là những ngành nghề được pháp luật công nhận. Chúng ta không thể phủ nhận rằng, mọi cá nhân dù thuộc ngành nghề nào cũng đều có quyền mưu cầu cuộc sống hạnh phúc và giàu có.
Nghề bác sĩ luôn mang sứ mệnh cứu người, nhưng để có thể theo đuổi sứ mệnh đó lâu dài, họ cũng cần đảm bảo cuộc sống cá nhân và gia đình ở mức ổn định. Không phải lúc nào mức lương trong bệnh viện công cũng đủ để giúp bác sĩ trang trải mọi chi phí và phát triển. Vì thế, nhiều bác sĩ đã lựa chọn con đường kinh doanh tư nhân: mở phòng khám, mở chuỗi cơ sở chăm sóc sức khỏe, hoặc thậm chí hợp tác với các doanh nghiệp y tế lớn để cung cấp dịch vụ cao cấp.
Việc “bác sĩ làm kinh doanh” không hề đi ngược lại lời thề Hippocrates, vì ngay cả khi họ tham gia kinh doanh, họ vẫn tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, cam kết đặt lợi ích của bệnh nhân lên hàng đầu. Chúng ta đều thấy trong thời kỳ dịch bệnh, đội ngũ y bác sĩ được ưu tiên tiêm vaccine, được trang bị đầy đủ thiết bị y tế để họ có thể “bảo vệ mình trước, sau đó mới bảo vệ được cộng đồng”. Tương tự, nếu bác sĩ không có cơ sở vật chất đủ tốt, không đảm bảo được đời sống cá nhân, thì làm sao có thể cống hiến tối đa cho bệnh nhân?
2. Bác sĩ mở doanh nghiệp: Khoảng trống về kiến thức kinh doanh
Một thực trạng lớn đang tồn tại: trong suốt quá trình học tập, bác sĩ được đào tạo rất kỹ về chuyên môn, nhưng lại gần như không được trang bị kiến thức về quản lý, vận hành và kinh doanh. Nhà trường dạy bác sĩ chẩn đoán bệnh, phẫu thuật, bốc thuốc, theo dõi tình trạng sức khỏe bệnh nhân…, nhưng hiếm khi dạy về marketing, quản lý tài chính, hay xây dựng thương hiệu.
Chính lỗ hổng này đã dẫn đến nhiều câu chuyện “dở khóc dở cười” khi bác sĩ quyết định thử sức mở phòng khám hoặc bệnh viện tư nhân. Họ giỏi chuyên môn, nhưng lại yếu về quản lý, dẫn tới việc:
- Quản lý tài chính thiếu minh bạch: Không kiểm soát được chi phí, doanh thu, dễ rơi vào rủi ro.
- Marketing và truyền thông hạn chế: Không biết cách quảng bá dịch vụ, khiến nhiều bệnh nhân tiềm năng không tiếp cận được.
- Tầm nhìn chiến lược chưa rõ ràng: Đầu tư máy móc, thiết bị theo phong trào mà không hoạch định được kế hoạch phát triển dài hơi.
Trong một số trường hợp, bác sĩ còn “vô tình” vướng vào vòng lao lý vì thiếu hiểu biết về pháp luật liên quan đến quản lý doanh nghiệp. Họ không cố ý trục lợi, nhưng do thiếu kỹ năng quản lý nên sai sót phát sinh, và hậu quả thường rất nặng nề. Đây là lý do vì sao việc “bác sĩ làm kinh doanh” càng cần phải học tập bài bản về kỹ năng quản trị và xây dựng hệ thống.
3. Tranh cãi “bác sĩ làm kinh doanh” trên mạng xã hội
Một ví dụ tiêu biểu về vấn đề này xuất phát từ chính câu chuyện của Phạm Thành Long với một bác sĩ ở Thái Nguyên. Vị bác sĩ này đến hỏi rằng: “Làm cách nào để tôi tăng doanh thu cho bệnh viện?”. Câu hỏi đó ngay lập tức dấy lên nhiều tranh cãi. Một số người cho rằng bác sĩ mà “lo kiếm tiền” là không đúng với truyền thống “lương y như từ mẫu”. Thậm chí, có bình luận công kích kiểu “kiếm tiền từ nỗi đau của người khác”.
Tuy nhiên, nếu nhìn ở khía cạnh khác, ai cũng mong muốn bệnh viện được cải tiến, máy móc hiện đại, cơ sở hạ tầng khang trang. Để có tất cả điều đó, cần có nguồn tài chính đủ mạnh. Tăng doanh thu cho bệnh viện không đồng nghĩa với việc “cầu mong người ta ốm đau nhiều hơn”, mà là tạo ra thêm dịch vụ chăm sóc sức khỏe, cải thiện chất lượng khám chữa bệnh, giúp bệnh nhân thuận tiện và được phục vụ tốt hơn.
Thực tế, bệnh viện công đã quá tải, đội ngũ bác sĩ cũng quá sức. Nếu bác sĩ giỏi chuyển hướng mở phòng khám tư nhân, họ sẽ có môi trường để nghiên cứu thêm, đầu tư thiết bị hiện đại, rút ngắn thời gian chờ đợi và đưa ra phác đồ điều trị tốt hơn. Trong góc độ này, “bác sĩ làm kinh doanh” không chỉ để làm giàu cho bản thân, mà còn góp phần cải tiến chất lượng y tế chung.
4. Giá trị xã hội của việc bác sĩ học kinh doanh
Một số người nghĩ kinh doanh chỉ đơn thuần là “buôn bán”, “chạy quảng cáo”, hay tệ hơn là “tranh cãi, cà khịa để tìm kiếm khách hàng”. Thế nhưng, kinh doanh là một hệ thống bao quát, giúp tổ chức mọi hoạt động một cách hiệu quả hơn. Đặc biệt, nếu chúng ta nhìn nhận kinh doanh là “cung cấp giải pháp cho những vấn đề của xã hội”, thì “bác sĩ làm kinh doanh” sẽ mang lại những lợi ích như:
- Giúp bệnh nhân tiếp cận dịch vụ tốt hơn: Nhờ quản trị chuyên nghiệp, cơ sở y tế tư nhân có thể tối ưu chi phí, giảm gánh nặng cho bệnh nhân.
- Chia sẻ kiến thức y khoa rộng rãi: Thông qua kênh truyền thông, marketing, bác sĩ có cơ hội tiếp cận hàng triệu người, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về chăm sóc sức khỏe.
- Nâng cao đời sống bác sĩ, tạo động lực sáng tạo: Khi đời sống ổn định, bác sĩ mới có điều kiện nghiên cứu, phát triển kỹ thuật y học tiên tiến, mang lại lợi ích lớn hơn cho xã hội.
Điển hình, câu chuyện Tiến sĩ, Bác sĩ Hương được Phạm Thành Long chia sẻ là một minh chứng. Trước đây, mọi bài viết chuyên môn của chồng bác sĩ Hương (một tiến sĩ y khoa) chỉ nhận được khoảng 20 lượt thích trên mạng xã hội, mặc dù bài viết rất có giá trị. Trong khi đó, bác sĩ Hương sau khi học cách “làm kinh doanh” – hiểu đúng là biết cách truyền thông, tiếp thị, xây dựng nội dung và hình ảnh cá nhân – thì mỗi bài video ngắn lại có tới hàng trăm, hàng nghìn người quan tâm.
Đây không chỉ là chuyện “câu like”, mà quan trọng hơn là bác sĩ đã đưa được kiến thức hữu ích đến đông đảo bậc cha mẹ, giúp họ chăm sóc con cái tốt hơn. Nhờ vậy, những câu chuyện kiêng kỵ như “để dao dưới gối”, “cúng trừ ma” khi trẻ khóc đêm dần được thay thế bởi kiến thức y khoa chính xác.
5. Từ góc nhìn của luật sư: Kinh doanh là công cụ, không phải bản chất xấu
Phạm Thành Long, vốn xuất thân từ lĩnh vực luật sư, đã từng gặp tình huống tương tự. 24 năm trước, khi ông mới tốt nghiệp trường luật, vừa học luật, vừa học kinh tế, và bắt đầu mở công ty luật, ông quyết định áp dụng marketing để tìm kiếm khách hàng. Điều này gây tranh cãi nảy lửa trong giới luật sư thời bấy giờ, bởi nhiều người tin rằng “luật sư không được quảng cáo” và “khách hàng tự tìm đến luật sư”.
Tuy nhiên, với cách làm sáng tạo, ông nhận ra rằng, nhiều doanh nghiệp cần hỗ trợ pháp lý chuyên sâu nhưng không biết tìm đến đâu. Nếu thông qua marketing, họ nhanh chóng biết được đâu là công ty luật phù hợp. Cách làm này đã giúp các doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, hạn chế rủi ro, đồng thời pháp luật được áp dụng đúng và kịp thời. Kết quả, công ty luật của Phạm Thành Long phát triển vượt bậc, mà xã hội cũng được lợi.
Tương tự, “bác sĩ làm kinh doanh” cũng vậy. Nếu bác sĩ giỏi chuyên môn biết thêm về kinh doanh, họ có thể đem kiến thức y học đến đúng đối tượng cần thiết, điều hành phòng khám một cách hợp pháp và minh bạch, nâng cao chất lượng dịch vụ. Tất cả những điều này không làm mất đi bản chất cao quý của người thầy thuốc, mà ngược lại, còn làm tăng cơ hội để họ phục vụ nhiều người hơn.
6. Khi bác sĩ khởi nghiệp: Học hỏi và mở rộng tư duy
Khi bàn về quá trình khởi nghiệp, bác sĩ thường băn khoăn:
- Làm sao để quảng bá phòng khám mà không phản cảm?
- Quản lý dòng tiền, mua sắm trang thiết bị y tế ra sao?
- Xây dựng uy tín thương hiệu như thế nào?
Tất cả những câu hỏi này đều thuộc phạm trù kiến thức kinh doanh, quản trị doanh nghiệp. Trên thực tế, không phải bác sĩ nào cũng muốn mở bệnh viện tư nhân lớn. Có người chỉ mở phòng khám nhỏ, có người làm thêm dịch vụ tư vấn online, có người chọn cách chia sẻ kiến thức miễn phí trên mạng xã hội để khẳng định thương hiệu cá nhân. Dù là mô hình nào, việc học kỹ năng “làm kinh doanh” cũng là điều tối quan trọng, bởi nó giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quan hơn về thị trường, hiểu được nhu cầu của bệnh nhân và tận dụng tốt nguồn lực sẵn có.
Ngoài ra, “bác sĩ làm kinh doanh” còn có thể cộng tác với các đối tác khác như công ty dược phẩm, đơn vị bảo hiểm y tế, thậm chí các nhà đầu tư công nghệ. Việc bắt tay này giúp bệnh nhân được trải nghiệm dịch vụ khép kín, từ bước tư vấn, khám chữa bệnh, cho đến theo dõi điều trị, kết hợp với bảo hiểm y tế để tối ưu chi phí. Tất cả những mối quan hệ đó đều xuất phát từ tư duy và kỹ năng kinh doanh, một lĩnh vực mà mỗi bác sĩ cần dành thời gian đầu tư nghiêm túc.
7. Lời thề Hippocrates và sứ mệnh của bác sĩ thời hiện đại
Một trong những lý do khiến “bác sĩ làm kinh doanh” bị hiểu lầm là do mọi người luôn nghĩ bác sĩ chỉ nên “khám và chữa bệnh”. Quả thật, lời thề Hippocrates là lời thề cao quý, nhắc nhở người thầy thuốc phải đặt sức khỏe của bệnh nhân lên trước hết. Thế nhưng, trong bối cảnh xã hội phát triển, người bác sĩ không thể tách rời các yếu tố khác như công nghệ, tài chính, quản lý, marketing…
Để giúp được nhiều bệnh nhân hơn, bác sĩ buộc phải mở rộng quy mô hoặc ít nhất phải có cơ sở vật chất đầy đủ. Với năng lực tài chính mạnh, bác sĩ có thể tiếp cận các thiết bị y tế tiên tiến, xây dựng đội ngũ nhân sự chất lượng, và nghiên cứu giải pháp y khoa mới. Tất cả những điều đó cần đến nguồn lực, mà nguồn lực chỉ có thể có được khi “làm kinh doanh” một cách bài bản.
Nhiều người lầm tưởng rằng kinh doanh luôn đòi hỏi “chiêu trò” hay “lợi dụng nỗi đau”. Thực tế, kinh doanh chỉ là “công cụ” để quản lý và nhân rộng dịch vụ. Nó tốt hay xấu tùy thuộc vào mục đích và cách thức vận hành. Nếu mục tiêu là nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, giảm thiểu tối đa rủi ro, đem lại lợi ích cho bệnh nhân, thì hoàn toàn không có gì đáng lên án.
Tham gia các khóa học nổi tiếng về kinh doanh như Internet Power System, Sale Success System để nắm vững cách kinh doanh, xây dựng doanh nghiệp.
8. Chia sẻ kiến thức: Trách nhiệm xã hội của bác sĩ
Thêm một yếu tố quan trọng khiến “bác sĩ làm kinh doanh” trở nên cần thiết: việc phổ biến kiến thức y khoa cho cộng đồng. Không phải ai cũng có điều kiện đến gặp bác sĩ trực tiếp. Nhiều người chỉ lên mạng gõ “trẻ quấy khóc ban đêm phải làm sao?”, thì hàng loạt bài viết phi khoa học xuất hiện. Từ việc “để dao dưới gối” đến việc “cúng giải ma”, rất nhiều “bí kíp” thiếu căn cứ vẫn đang được lan truyền.
Nếu bác sĩ có tư duy kinh doanh, họ sẽ chủ động xây dựng kênh Youtube, trang Facebook cá nhân, website chuyên môn để chia sẻ rộng rãi kiến thức chính thống. Các nội dung này có thể miễn phí hoặc trả phí tùy từng trường hợp, nhưng quan trọng nhất là thông tin đến từ người có chuyên môn. Lượng người tiếp cận càng lớn, vấn đề sức khỏe cộng đồng càng được nâng cao, giảm bớt gánh nặng bệnh tật.
Vậy, “bác sĩ làm kinh doanh” trong lĩnh vực này mang ý nghĩa tích cực, bởi chính họ đang thực hiện “trách nhiệm xã hội” của mình một cách hiệu quả. Giúp hàng trăm, hàng nghìn, thậm chí hàng triệu người “biết đúng, làm đúng” để phòng và chữa bệnh kịp thời.
Xem thêm bài viết Kinh doanh gì để giàu tại đây
9. Vai trò của bác sĩ tư nhân: Động lực cho đổi mới y tế
Nhiều nước phát triển xem bác sĩ tư nhân như những “nhà cải cách” trong ngành y tế, vì họ có động lực tìm tòi và đầu tư cho công nghệ mới. Trong khi bệnh viện công chịu gánh nặng về tài chính và thường thiếu ngân sách để trang bị đủ thiết bị, thì bác sĩ tư nhân lại linh hoạt hơn.
Mỗi khi bác sĩ tư nhân áp dụng kỹ thuật mới, đưa vào quy trình điều trị hiện đại, họ đồng thời tạo ra “áp lực cạnh tranh” lành mạnh. Bệnh viện công cũng phải cập nhật, từ đó cải tiến chất lượng chung. Chính sự cạnh tranh ấy mang lại lợi ích cho người bệnh. Tất nhiên, để cạnh tranh công bằng, bác sĩ tư nhân phải tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định về đạo đức, pháp luật, và không ngừng trau dồi chuyên môn.
10. Kết luận: “Bác sĩ làm kinh doanh” – Mở ra hướng đi mới
Tóm lại, “bác sĩ làm kinh doanh” không hề trái ngược với bản chất cao quý của nghề y, mà ngược lại, còn góp phần nâng tầm dịch vụ y tế, mở rộng cơ hội tiếp cận chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng. Bác sĩ cũng có quyền mưu cầu hạnh phúc, mưu cầu giàu có, miễn là họ luôn tuân thủ đạo đức nghề nghiệp và thực hiện đúng chức năng của mình.
Câu chuyện của Phạm Thành Long về việc dạy bác sĩ kinh doanh, hướng dẫn tư duy quản trị cho bác sĩ, hay những trải nghiệm cá nhân với bác sĩ từ Thái Nguyên, từ Tiến sĩ, Bác sĩ Hương… là minh chứng rõ ràng cho xu hướng mới này. Mỗi bác sĩ đều có quyền tự chủ, mở phòng khám, bệnh viện, trung tâm y tế tư nhân, miễn sao họ hiểu rõ trách nhiệm cộng đồng, làm đúng pháp luật và tôn trọng lời thề Hippocrates.
Khi “bác sĩ làm kinh doanh” đúng cách, xã hội được hưởng lợi, bệnh nhân được phục vụ tốt hơn, bác sĩ có cuộc sống ổn định hơn, và chất lượng y tế cũng được nâng cao. Mấu chốt không nằm ở việc kinh doanh có sai hay đúng, mà nằm ở “cách” bác sĩ áp dụng kinh doanh vì mục tiêu nhân văn hay không. Hãy nhìn nhận “kinh doanh” như một công cụ giúp lan tỏa giá trị, chứ không phải công cụ để lợi dụng đau khổ của người khác.
Vậy, bác sĩ làm kinh doanh – nên hay không? Câu trả lời là nên, nếu như bác sĩ hiểu rõ đạo đức nghề nghiệp, giữ vững lương tâm người thầy thuốc và luôn đặt lợi ích bệnh nhân lên hàng đầu. Ở góc độ đó, kinh doanh chỉ là phương tiện để họ phục vụ cộng đồng tốt hơn, đóng góp tích cực vào sứ mệnh chăm sóc sức khỏe, vốn đã được hun đúc từ lời thề Hippocrates.
